Nhượng quyền thương hiệu là hoạt động kinh doanh được áp dụng rộng rãi và phổ biến trong nhiều lĩnh vực. Bất kể lĩnh vực hoạt động kinh doanh nào cần có sở hữu trí tuệ đều có thể hoạt động kinh doanh nhượng quyền. Sau đây, Vietnix chia sẻ một vài khía cạnh về hoạt động kinh doanh này cho bạn. 

Nhượng quyền thương hiệu là gì?

Nhượng quyền thương hiệu là hoạt động kinh doanh thương mại, theo đó một cá nhân/tổ chức nhượng quyền cho phép bên nhận nhượng quyền kinh doanh dưới tên thương hiệu của mình, mang lại lợi ích cho cả 2 bên.

Mô hình nhượng quyền thương hiệu tương đối phổ biến, hiện nay, nhượng quyền thương hiệu đã phát triển thành hoạt động tích hợp các công việc từ marketing, cho đến kinh doanh và hoạt động phân phối.

Theo IFA, có đến hơn 120 ngành được phép hoạt động nhượng quyền kinh doanh. Mô hình kinh doanh này dự báo sẽ ngày càng trở nên phổ biến và IFA ước tính năm 2021 sẽ gia tăng thêm hơn 26.000 đơn vị mới.

Ý nghĩa của từ nhượng quyền thương hiệu

Ý nghĩa của từ nhượng quyền thương hiệu được giải thích khác nhau và ngày nay vẫn chưa có sự thống nhất. Bắt đầu với thuật ngữ Franchise trong tiếng Pháp có nghĩa là “tự do” (freedom) hay “đặc quyền” (privilege).

Như vậy, có thể hiểu theo Franchise nghĩa là “nhượng quyền kinh doanh” hay “nhượng quyền thương mại“. Bên cạnh Franchise, còn một khái niệm khác là Franchising, cả 2 đều có những sự khác biệt và khó để làm rõ sự rạch ròi.

Phân biệt Franchise và Franchising

Tuy cả hai từ Franchise và Franchising đều là danh từ, tuy nhiên chúng có sự khác biệt trong khái niệm như sau:

• Franchise: Là sự cấp phép (địa điểm, đơn vị kinh doanh theo hình thức nhượng quyền).
• Franchising: Là loại hình hoạt động kinh doanh nhượng quyền.

Có thể hiểu ngắn gọn Franchise là một sự cho phép, sự thỏa thuận giữa cả 2 được thống nhất, cho phép kinh doanh theo hình thức nhượng quyền. Còn Franchising lại cụ thể hơn, giải thích là một hoạt động nhượng quyền kinh doanh.

Hiện nay trên nhiều diễn đàn, vẫn chưa có sự thống nhất về 2 khái niệm này, nhưng ở đây, chúng ta sẽ thống nhất việc “cho phép hoạt động nhượng quyền” và “mô hình hoạt động kinh doanh nhượng quyền” là nhượng quyền.

Ưu nhược điểm của nhượng quyền thương hiệu

Để có được cái nhìn đầy đủ hơn về mô hình nhượng quyền kinh doanh thương hiệu, sau đây Vietnix chia sẻ đến bạn là một số ưu nhược điểm của nhượng quyền. 

Ưu điểm

• Tăng độ phủ thương hiệu: Ưu điểm dễ nhận thấy nhất của nhượng quyền thương hiệu là giúp tăng độ phủ sóng và mang hình ảnh thương hiệu xuất hiện rộng rãi, qua đó giúp tăng nhận diện cho thương hiệu trong tâm trí của khách hàng mục tiêu.
• Có được nguồn vốn khởi đầu tốt: Trường hợp doanh nghiệp đang có hình ảnh thương hiệu tốt nhưng thiếu nguồn vốn để phát triển. Bên nhận nhượng quyền sẽ cung cấp một khoản tiền đều đặn và thường xuyên, giúp tăng vốn khởi đầu cho việc phát triển nhiều phạm vi.
• Đào tạo nhân viên tốt: Khi sự mở rộng quy mô trên nhiều địa điểm, yêu cầu đội ngũ nhân viên của doanh nghiệp phải có năng lực để bắt kịp tốc độ tăng trưởng. Từ đó đào thải những người không phù hợp, đào tạo những cá nhân nhân viên có nền tảng tốt.
• Tạo hệ thống thương hiệu: Nhượng quyền thương hiệu mở rộng địa điểm, hệ thống phân phối và tính tích hợp trong công việc. Từ hoạt động của những đối tượng nhận nhượng quyền giúp mở rộng ra và tạo hệ thống thương hiệu riêng biệt.
• Tạo doanh thu đều đặn: Khi thực hiện hoạt động nhượng quyền, doanh nghiệp nhượng quyền sẽ nhận được nguồn doanh thu mới từ chi phí nhượng quyền và bản quyền từ hoạt động nhượng quyền.

Nhược điểm

Bên cạnh những cơ hội mà nhượng quyền thương hiệu mang đến thì cũng có những nhược điểm nhất định. Sau đây là một số nhược điểm của hình thức kinh doanh này:

• Không sở hữu hoàn toàn về thương hiệu: Bên nhận nhượng quyền không phải chủ sở hữu của thương hiệu mà chỉ có quyền kinh doanh theo thỏa thuận về thương hiệu.
• Rủi ro hiệu ứng “chuỗi”: Được hiểu là khi một cơ sở gặp phải vấn đề, dẫn đến không hài lòng của khách hàng thì có thể ảnh hưởng lớn đến những cơ sở khác trong cùng thương hiệu.
• Cạnh tranh: Những cửa hàng nhượng quyền có thể cạnh tranh lẫn nhau, dẫn đến các trường hợp không đồng bộ trong hoạt động. Từ đó, ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh.
• Thiếu sự đột phá: Đó là sự đột phá và sáng tạo trong hoạt động bị hạn chế, khi mà các hoạt động được quy định theo hợp đồng từ đầu và yêu cầu về thương hiệu.

Các hình thức nhượng quyền thương hiệu

Sau đây, Vietnix chia sẻ một số hình thức nhượng quyền thương hiệu phổ biến hiện nay. Nếu bạn đang phân vân hay còn chưa biết thì hãy theo dõi nội dung sau:

Nhượng quyền công việc

Nhượng quyền công việc là hình thức có vốn đầu tư khá thấp, người nhượng quyền thường là cá nhân muốn kinh doanh và điều hành công việc tại địa phương một mình. Bên được nhượng quyền sẽ phải mua một số trang thiết bị, sản phẩm, công cụ,… với mục tiêu đáp ứng tốt công việc. Những dịch vụ thuộc nhóm nhượng quyền công việc bao gồm: xe bán cafe, dịch vụ vệ sinh, sửa chữa máy lạnh, đại lý bán vé máy bay,…

Nhượng quyền sản phẩm

Nhượng quyền sản phẩm là hình thước dựa trên nền tảng sản phẩm được thiết lập giữa mối quan hệ nhà sản xuất và đại lý phân phối. Nhà sản xuất phân phối sản phẩm đến đại lý phân phối (bên nhượng quyền). Ngoài ra, bên nhượng quyền phải cung cấp các giấy phép kinh doanh, nhãn hiệu hoạt động và thực hiện hướng dẫn hệ thống kinh doanh.

Những dịch vụ thuộc nhóm này bao gồm: Những ngành hàng lớn: ô tô, máy bán hàng tự động, máy vi tính, xe đạp, xe máy, thiết bị gia dụng,…

Nhựng quyền mô hình kinh doanh

Nhượng quyền mô hình kinh doanh là hình thức mà bên nhượng quyền sẽ cung cấp các thông tin về mọi hoạt động, cung cấp việc đào tạo, hướng dẫn và hỗ trợ chi tiết mọi thủ tục. Thêm vào đó, bên nhận nhượng quyền sẽ được đầu tư, vận hành độc lập.

Những dịch vụ phổ biến thuộc nhóm này bao gồm cửa hàng thức ăn nhanh, quán trà sữa, cửa hàng bán lẻ, phòng gym,…

Nhượng quyền đầu tư

Nhượng quyền đầu tư là hình thức nhượng quyền thương hiệu mà bên nhận nhượng quyền đầu tư được tham gia vào đầu tư, góp vốn và đứng vào đội ngũ quản lý hoạt động, nhân sự. Thường áp dụng cho các sản phẩm có giá trị cao như bất động sản, nhà hàng hoặc là chuỗi cửa hàng.

Nhượng quyền chuyển đổi

Nhượng quyền chuyển đổi là hình thức mà bên nhượng quyền chuyển đổi các đơn vị, cửa hàng tại địa điểm nào đó đang hoạt động tốt cho bên nhận nhượng quyền. Bên nhận chỉ cần đầu tư và trực tiếp tham gia vào quá trình quản lý là được.

Hình thức này phù hợp với doanh nghiệp có lượng chi nhánh hoạt động hiệu quả (tối thiểu là 6) và muốn phát triển với quy mô mạnh mẽ, phủ sóng mọi nơi.

>> Xem thêm: Kênh phân phối là gì? Các kênh phân phối phổ biến hiện đại

Các phương pháp nhượng quyền thương hiệu

Có thể kể đến 4 hình thức của mô hình nhượng quyền thương hiệu phổ biến nhất. Trong đó, ở mỗi hình thức nhượng quyền đều có những điểm đặc biệt nhất định. Sau đây Vietnix đưa đến cho bạn chi tiết nội dung về các hình thức này như sau:

Nhượng quyền kinh doanh toàn phần (full business format franchise)

Là hình thức nhượng quyền toàn diện có thời hạn quy định trung bình. Trong đó, các bên tham gia mô hình đảm bảo chia sẻ toàn bộ các thông tin về thương hiệu như: hệ thống, chiến thuật, bí quyết, dịch vụ, sản phẩm, công thức,… cho bên nhận quyền.

Nhượng quyền kinh doanh có hai khoản phí bao gồm: phí bản quyền liên tục và phí nhượng quyền ban đầu đã được thanh toán đi kèm với một hợp đồng có giá trị 5 đến 30 năm.

Nhượng quyền kinh doanh bán phần (non-business format franchise)

Nhượng quyền kinh doanh bán phần có thể hiểu là mô hình kinh doanh nhượng quyền mà bên thực hiện nhượng quyền chỉ chia sẻ một phần trong các nội dung nhượng quyền như sản phẩm, công thức,… Bên nhượng quyền sẽ ít quan tâm về các nội dung liên quan đến vận tải hay xử lý đơn.

Nhượng quyền tham gia quản lý (management franchise)

Hệ thống nhượng quyền này cho phép bên được nhượng quyền sử dụng nhà quản lý của đơn vị nhượng quyền, thực hiện công việc quản lý, điều hành, sử dụng thương hiệu,…

Với phương pháp này, bên nhượng quyền còn cung cấp việc đào tạo lực lượng, cung cấp địa điểm cho thương hiệu, thực hiện tuyển dụng và cung cấp cho đối tác về tài sản thương hiệu. Qua đó đảm bảo chất lượng và duy trì ổn định cho thương hiệu.

Nhượng quyền kinh doanh tham gia đầu tư vốn (equity franchise)

Là hình thức nhượng quyền mà bên nhượng quyền sẽ có thể tham gia hội đồng quản trị của công ty nhận nhượng quyền, mặc dù là số vốn rất nhỏ hoặc không đáng kể.

Phương pháp nhượng quyền này phù hợp với những tổ chức muốn khai phá các thị trường mới nhưng chưa có đầy đủ đội ngũ nhân sự và quy trình vận hành phù hợp.

Tài liệu cần có của chuyển nhượng thương hiệu

Có 2 loại tài liệu bắt buộc mà quá trình nhượng quyền phải có. Đó là tài liệu thỏa thuận quá trình nhượng quyền và tài liệu hướng dẫn cho bên thực hiện hoạt động nhượng quyền.

Tài liệu thỏa thuận nhượng quyền

Là những hợp đồng pháp lý, ràng buộc giữa hai bên về mặt pháp luật. Tại đây giải thích toàn bộ quyền, nghĩa vụ giữa các bên tham gia một cách đầy đủ. 

Những vấn đề cần được nêu rõ trong hợp đồng nhượng quyền thương hiệu bao gồm:

• Phí nhượng quyền lần đầu và phí bản quyền liên tục.
• Các mốc thời gian mở nhượng quyền.
• Các quy tắc liên quan đến việc chuyển nhượng cho bên thứ 3.
• Các biện pháp bảo vệ thương hiệu.
• Thông số kỹ thuật cho thiết bị sử dụng, vật tư và hàng tồn kho.
• Thời hạn của thoả thuận và các điều kiện gia hạn.
• Điều kiện chấm dứt hợp đồng.
• Các nghĩa vụ sau khi chấm dứt.
• Thoả ước không cạnh tranh trong phạm vi quy định.
• Yêu cầu bán hàng tối thiểu.
• Các tranh chấp phát sinh sẽ được giải quyết như thế nào? hoà giải hay tòa án?

Tài liệu hướng dẫn cho bên thực hiện hoạt động

Bao gồm các nội dung liên quan đến các định hướng, hướng dẫn sử dụng cho bên nhận nhượng quyền, có thể kể đến như là: Cẩm nang thương hiệu, bộ nhận diện thương hiệu, tuyển dụng và đào tạo nhân viên,…

• Bộ quy tắc ứng xử với khách hàng.
• Cẩm nang thương hiệu.
• Quy trình thực hiện cung cấp sản phẩm/ dịch vụ.
• Hệ thống nhận diện thương hiệu.
• Bộ tiêu chuẩn văn hoá thương hiệu.
• Chính sách thực hiện.
• Bộ quy tắc ứng xử với nhà cung cấp/ đối tác.
• Quy trình kiểm soát chất lượng.
• Tuyển dụng và đào tạo nhân viên.
• Hỗ trợ trang thiết bị, vật dụng.
• Xử lý khủng hoảng.

Các ngành nhượng quyền hấp dẫn tại Việt Nam

Một số ngành có thể áp dụng hình thức nhượng quyền thương hiệu đang rất hấp dẫn, phổ biến tại Việt Nam có thể kể đến như là: 

Lĩnh vực ăn uống

Các đại diện tiêu biểu là: KFC, Lotteria,… trong lĩnh vực ăn uống có kinh doanh nhượng quyền. Đây là hình thức nhượng quyền phổ biến nhất. Hiện nay, nhượng quyền các thương hiệu trà sữa mới đang dần lên ngôi trong các năm qua.

Ngành hàng bán lẻ

Các thương hiệu nhượng quyền thuộc ngành hàng bán lẻ có thể kể đến như: BigC, Family Mart, Winmart,… Với sức mua cùng nhu cầu tiêu thụ ngày càng cao, hứa hẹn là ngành hàng hấp dẫn trong nhiều năm tới.

Lĩnh vực đồ uống cafe

Kinh doanh nhượng quyền thương hiệu cafe là một trong những hình thức kinh doanh cực kỳ thành công. Bên cạnh sự hấp dẫn của cafe đối với người dùng Việt thì các thương hiệu cafe lớn tại Việt Nam cũng vô cùng uy tín. 

Một số đại diện tiêu biểu cho hình thức kinh doanh này đó là Trung Nguyên coffee, Highland Coffee hay thuộc phân khúc bình dân hơn là Soya Garden và Rau Má mix.

Lĩnh vực giáo dục

Ngoài giáo dục, còn có đào tạo cũng là một trong những hình thức kinh doanh nhượng quyền phổ biến. Vừa cho lợi nhuận tốt, vừa được hỗ trợ từ đơn vị thực hiện nhượng quyền. Do đó, đây cũng là lựa chọn tuyệt vời nếu bạn muốn bắt đầu kinh doanh nhượng quyền.

Ngành hàng làm đẹp, thẩm mỹ

Có nhiều đại diện tiêu biểu như là: 30shine (salon), Seoul Spa,… Khi các ngành hàng khác kinh doanh nhượng quyền ngày càng trở nên gay gắt thì đây cũng là lựa chọn không tồi cho bạn.

Lĩnh vực thể thao

Các chuỗi cửa hàng hay các trung tâm Yoga, Gym, Fitness là những đại diện tiêu biểu nhất. Ban đầu, dù là kinh doanh nhượng quyền nhưng nó cũng đòi hỏi nguồn vốn ban đầu lớn, tuy vậy lại cho lợi nhuận dài lâu.

Lĩnh vực thời trang

Thời trang bao giờ cũng là vấn đề được quan tâm nhiều, kể cả là nam giới hay nữ giới. Kinh doanh nhượng quyền thời trang luôn tiềm năng và có lợi. Một vài đại diện như là: Chappin, Couple TX, Unica thời trang cho trẻ,…

Nhượng quyền giặt ủi, rửa xe

Phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, bao giờ nhu cầu về vệ sinh và giặt giũ cũng được quan tâm nhiều. Nhất là khi thời buổi bận rộn như hiện nay, nhu cầu này chưa bao giờ giảm xuống.

Chuỗi nhượng quyền bánh mì

Bánh mì có thể nói là có nhu cầu tiêu thụ cực kỳ cao, đặc biệt tập trung tại các thành phố lớn bởi sự ngon và rẻ của nó. Với ngành hàng này, bạn có thể dễ dàng thu hồi vốn, dễ mở rộng cũng như có nguồn vốn đầu vào rẻ hơn nhiều.

Một vài đại diện tiêu biểu cho lĩnh vực kinh doanh nhượng quyền này bao gồm: Bánh mì Kebab Torki, bánh mì Nam Hải,… Sự hấp dẫn của ngành hàng này sẽ tạo điều kiện rộng mở cho bạn bắt đầu tham gia ngay.

Lĩnh vực đồ ăn vặt

Đồ ăn vặt và gà rán là một lĩnh vực màu mỡ đối với những người bắt đầu kinh doanh nhượng quyền. Nhanh chóng có một thương hiệu và nguồn vốn khởi đầu trung bình, cho phép bạn nhanh chóng bắt kịp thị trường và thu hồi vốn.

Nhượng quyền cửa hàng lẩu nướng

Lẩu, nướng ngày nay rất được ưa chuộng bởi giới trẻ và các hộ gia đình. Đặc biệt là các thương hiệu mới lạ, có tên tuổi và cho người dùng cảm giác mới mẻ thì càng hấp dẫn. Với khả năng tăng lợi nhuận cao, chúng ta có thể kể đến các đại diện như: King BBQ, Kichi Kichi,…

Lĩnh vực y tế

Nhu cầu về y tế luôn vô cùng cấp thiết và được con người đặt lên hàng đầu. Mặc dù ít quan tâm về thương hiệu hơn và có yêu cầu rất cao về bằng cấp, tiêu chuẩn, tuy vậy không thể phủ nhận khả năng sinh lời của ngành hàng này.

Mặc dù y tế từ lâu đã là vấn đề chung, không còn xa lạ nhưng hình thức nhượng quyền thương hiệu các cửa hàng nhà thuốc vẫn còn mới mẻ. Do vậy, đây chắc chắn là lĩnh vực tiềm năng trong tương lai.

Kinh doanh nhượng quyền trực tuyến

Là hình thức chia sẻ thương hiệu của bên sở hữu trên môi trường internet, không trực tiếp như qua các cửa hàng vật chất, đó có thể là các cửa hàng internet hoặc qua thương mại điện tử. Một số mô hình nổi trội gồm có thời trang, văn phòng phẩm, mỹ phẩm,…

Lĩnh vực nhà sách

Mặc dù đòi hỏi cao về vốn ban đầu, kèm với những tiêu chuẩn về vật chất, kho bãi, nguồn hàng và lưu hành, nhưng cũng là lĩnh vực đáng để đầu tư. Tuy nhiên, đây lại là ngành hàng có sự cạnh tranh về giá gay gắt.

Lĩnh vực giao hàng

Khi thói quen mua sắm online tăng cao thì việc giao hàng cùng tăng theo. Việc giao hàng càng nhanh càng làm hài lòng người dùng, dẫn đến nhượng quyền thương hiệu giao hàng cũng trở thành lĩnh vực hấp dẫn.

Một số đại diện tiêu biểu về giao hàng và vận tải mà bạn có thể nhắc đến như là: SuperShip, Best Express,…

Những câu hỏi thường gặp về nhượng quyền thương hiệu

Lời kết

Nhượng quyền thương hiệu là hình thức phổ biến, hiện đang phát triển rộng rãi tại Việt Nam và khắp nơi trên thế giới. Đừng quên ghé qua Vietnix để nhận những tư vấn tốt nhất về hình thức kinh doanh nhượng quyền.